Płockie Koncerty Organowe - Chór Pueri et Puellae Cantores Plocenses

MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL „PŁOCKIE KONCERTY ORGANOWE”

Historia Festiwalu sięga 1996 roku, kiedy to po raz pierwszy odbyły się w Płocku Koncerty Przed Hejnałem - zainicjowane przez organistę Bazyliki Katedralnej, Wiktora Bramskiego, który odkrył i docenił wartość unikalnych płockich organów. Ten wyjątkowej klasy instrument, należący do najwybitniejszych osiągnięć organmistrzostwa powstał w 1907 r. w firmie Wilhelma Sauera we Frankfurcie nad Odrą. W płockiej katedrze został zainstalowany w 1949 r., po odkupieniu przez kapitułę katedralną od wspólnoty ewangelickiej w Żarach i poddaniu przez firmę organmistrzowską Wacława i Dominika Biernackich gruntownej renowacji w celu przywrócenia dawnego - wysublimowanego i szlachetnego brzmienia. Ich odnowienie, a także powstanie Płockiego Towarzystwa Miłośników Muzyki Sakralnej przyczyniło się do promocji kultury muzycznej w naszym mieście: przez kilka kolejnych lat w maju i czerwcu, we wtorki odbywały się w płockiej katedrze koncerty, na których słuchacze mieli okazję usłyszeć dzieła najwybitniejszych kompozytorów muzyki organowej w znakomitym wykonaniu.

I Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej odbył się w Płocku w 1999 r. i stał się imprezą cykliczną. Jego pomysłodawcą był Wiktor Bramski. Na kolejnych festiwalach występowali mistrzowie sztuki organowej z kraju i z zagranicy, m. in. z Czech, Węgier, Niemiec, Luksemburga, USA, Łotwy i Ukrainy. W 2007 roku z okazji stulecia płockich organów wystąpił Krzysztof Penderecki ze specjalnym koncertem „Missa Pro Pace”. W listopadzie 2010 roku gościł na nim z recitalem światowej rangi artysta z Wielkiej Brytanii Nigel Allcoat, z którym państwo Bramscy w czasie letniego pobytu Chóru Chłopięcego w Anglii wykonali wspólny koncert na uniwersytecie w Oxfordzie. W bieżącym roku ponownie odwiedzi nas wybitny łotewski organista Talivaldis Deksnis, koncertujący na całym świecie profesor Akademii Muzycznej w Rydze, będący także rzadkiej klasy specjalistą w dziedzinie budowy organów. Na festiwalu występują artyści, których można podziwiać za wirtuozerię gry, ale także oryginalność interpretacji. Oprócz klasycznych, wiernych tradycji wykonań pojawiają się także nowe aranżacje i formuły artystyczne. Koncerty organowe połączone są zazwyczaj z występami chórów (także Pueri, a obecnie Pueri et Puealle Cantores Plocenses), solistów - a także z brzmieniem innych instrumentów, jak saksofon, puzon, skrzypce, flet czy wiolonczela.Od 2008 roku festiwal nosi nazwę Płockie Koncerty Organowe. W jego repertuarze znajdują się utwory wszystkich epok - od wczesnego baroku do muzyki współczesnej; przede wszystkim dzieła barokowych mistrzów J. Pachelbela, D. Buxtechude, J. S. Bacha, J.F. Haendla, oraz romantyków C. Francka, J. Brahmsa, i M. Regera.

Organy Katedry Płockiej

Zostały zbudowane w 1907 roku przez firmę Wilhelma Sauera (1831-1916) we Frankfurcie nad Odrą. Organy Walckiera, Ladegasta i instrumenty Sauera należą do najwybitniejszych osiągnięć organmistrzostwa na przestrzeni XIX i XX wieku. Do 1925r. w firmie Sauera zbudowano 1300 instrumentów, w tym 142 poza granicami Niemiec. Kunszt budowy organów, jaki cechował mistrza Sauera został dostrzeżony i wysoko oceniony przez innych organmistrzów. Szacunek z jakim odnosili się inni budowniczowie organów do jego twórczych dzieł (co odnotowane jest w wielu katalogach) świadczy o jakościowej wyższości jego instrumentów nad Walckerowskimi, a szczególnie w aspekcie brzmienia – jego nadnaturalnej, pełnej blasku szlachetności i różnorodności.

Filozofia sztuki intonacji polega na kształtowaniu umiejętności w tym zakresie poprzez długotrwały wysiłek wspierany indywidualnymi predyspozycjami osobowościowymi. Wysokie walory intonacji głosów językowych i mieszanych tworzą niepowtarzalny klimat (typowy dla warsztatu Sauera). Splendor dźwięków o pełnym, wysublimowanym brzmieniu świadczy o profesjonalizmie niemieckiego organmistrza w dziedzinie tejże sztuki. W ciągu swej długoletniej twórczej pracy Sauer konsekwentnie realizował wcześniejsze zamierzenia, które nacechowane były zdecydowaną i ostrą (w przeciwieństwie do Walckiera) intonacją głosów smyczkowych i językowych.
Organy Katedry Płockiej, co nie wszystkim wiadomo, należą do największych w kraju. Posiadają trakturę pneumatyczną, 66 głosów (około 4300 piszczałek, najmniejsza 10 milimetrów, a największa 6 metrów). Wybrane przez Sauera głosy o wyrazistym tembrze pozwalają na wiele różnorodnych połączeń. Ogólne brzmienie organów nie zostawia wrażenia czegoś mrocznego, rozpływającego się (co jest cechą większości organów romantycznych) – jest ono zakończone majestatycznie. Takie brzmienie instrumentu nadają specjalne dobrane menzury, dające mu specyficzną osobowość.

Poważnym mankamentem jest brak pięknego, harmonizującego z wnętrzem Katedry prospektu organowego. Istnieje wprawdzie Schyllerowski projekt (architekt przebudowujący Katedrę na początku wieku) w integralnej części organów, ale niestety jest on nie do przyjęcia. Traktuje on w sposób analogiczny do stanu obecnego kwestię rozety - zasłania ją zupełnie. Faktem jest że to Schyller nie uwzględnił tego elementu architektonicznego. Ewentualna realizacja budowy prospektu organowego autorstwa Schyllera „skraca” długość katedry o 10 metrów.

Organy są duszą Katedry. Przedstawiają niezwykłą wartość pod względem swej klasy. Jest to instrument plasujący się w czołówce najlepszych organów doby romantycznej.

DYSPOZYCJAORGANÓW SAUERA